Odpowiedź Very Jourovej na apel w sprawie wolnych mediów
W sierpniu 2021 Zarząd Główny KOD wystosował list otwarty z apelem do Komisji Europejskiej w sprawie rosnącego zagrożenia wolnych mediów w Polsce.
Pisaliśmy w nim: „Apelujemy do Komisji Europejskiej o obronę tego, co pozostało z wolnych mediów w Polsce poprzez powiązanie wypłat środków dla polskiego rządu z Funduszu Odbudowy i Rozwoju z przestrzeganiem zasad demokracji w Polsce. Historia uczy nas, do czego prowadzi pobłażliwość dla rodzących się dyktatur”.
11.11.2021 otrzymaliśmy odpowiedź od Věry Jourovej, wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej:
Szanowni Członkowie Zarządu Komitetu Obrony Demokracji,
W imieniu przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen pragnę podziękować za Państwa e-mail i załączony list otwarty, w którym wyrażają Państwo swoje obawy związane ze stanem praworządności w Polsce, w szczególności w odniesieniu do ostatnich wydarzeń związanych z wolnością i pluralizmem mediów.
Wolność i pluralizm mediów są podstawą demokracji. W Europejskim planie działania na rzecz demokracji, przyjętym w grudniu 2020 r., Komisja nakreśliła swoją strategiczną odpowiedź na rzecz wzmocnienia wolności i pluralizmu mediów. Chciałabym zwrócić uwagę w szczególności na niedawno przyjęte zalecenie w sprawie bezpieczeństwa dziennikarzy oraz trwające prace nad przygotowaniem inicjatywy mającej na celu ochronę dziennikarzy i obrońców praw człowieka przed nieuczciwymi pozwami sądowymi (strategiczne pozwy przeciwko udziałowi społeczeństwa/SLAPP). Ponadto, zgodnie z zapowiedzią przewodniczącej Ursuli von der Leyen, Komisja zamierza przyjąć ustawę o wolności mediów. Ta inicjatywa legislacyjna miałaby na celu zwiększenie przejrzystości, niezależności i odpowiedzialności w odniesieniu do działań mających wpływ na wolność i pluralizm mediów.
Jeśli chodzi o rozwój sytuacji w państwach członkowskich, pragnę Państwa zapewnić, że Komisja ściśle monitoruje sytuację, głównie w ramach corocznego sprawozdania na temat praworządności oraz pod kątem zgodności z prawodawstwem UE. Komisja śledzi toczące się dyskusje legislacyjne związane z nowym projektem ustawy zmieniającej zasady dotyczące koncesji na nadawanie. Gdyby ten projekt ustawy miał zostać przyjęty ze skutkiem ostatecznym, Komisja oceniłaby jego zgodność z prawem UE, w szczególności z prawem do swobody przedsiębiorczości.
W tym kontekście chciałabym podkreślić, że Komisja oczekuje od państw członkowskich zapewnienia, by ich polityka i procedury administracyjne nie miały wpływu na zobowiązanie do zapewnienia wolnego, niezależnego i zróżnicowanego ekosystemu medialnego.
Komisja uważnie śledzi również sytuację związaną z kanałem TVN24 i wydarzenia dotyczące jego koncesji na nadawanie. W sprawozdaniu na temat praworządności z 2021 r. Komisja wyraźnie odniosła się do sprawy TVN24 jako do scenariusza, który stanowi zagrożenie dla wolności i pluralizmu mediów w Polsce. Komisja jest świadoma, że polski organ regulacyjny ds. radiofonii i telewizji przedłużył koncesję na prowadzenie działalności przez TVN24. Jest to pozytywna zmiana, jednak Komisja wie również o istnieniu specjalnej uchwały w tym kontekście, dotyczącej zasad przyznawania koncesji na nadawanie kanałów telewizyjnych i radiowych. Komisja będzie nadal bardzo uważnie śledzić rozwój sytuacji, w szczególności sposób, w jaki rezolucja ta będzie stosowana w praktyce.
Rozporządzenie (UE, Euratom) 2020/20925 ma na celu ochronę budżetu UE przed naruszeniami zasad praworządności, które mają lub mogą mieć poważny wpływ na należyte zarządzanie finansami lub ochronę interesów finansowych Unii w wystarczająco bezpośredni sposób. Jeżeli warunki stosowania rozporządzenia zostaną spełnione, Komisja może zaproponować, aby Rada nałożyła środki na dane państwa członkowskie. Środki te mogą obejmować zawieszenie płatności i zmniejszenie zobowiązań. Rozporządzenie ma zastosowanie od stycznia 2021 r. Instrument na rzecz odbudowy i odporności, który jest częścią pakietu UE nowej generacji, również musi być wdrażany zgodnie z rozporządzeniem 2020/2092.
W bardziej ogólnym ujęciu Komisja podjęła również inne kroki w celu ochrony praworządności w Polsce, w tym uruchomiła procedurę przewidzianą w art. 7 ust. 1 TUE [Traktatu o Unii Europejskiej] oraz kilka postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczących niezawisłości sądów w Polsce w celu zapewnienia skutecznego dochodzenia roszczeń na drodze sądowej zgodnie z art. 19 TUE.
Komisja będzie nadal monitorować rozwój sytuacji w zakresie praworządności we wszystkich państwach członkowskich, w tym w Polsce, i będzie działać z determinacją, wykorzystując w razie potrzeby dostępne jej narzędzia.
Z wyrazami szacunku,
Věra Jourová
